Даян дэлхийн ариун гэгээн, аугаа ухаантан гэж дээдлэгддэг Далай лам гэдэг лам хувраг хүн рүү манай зарим хархны гөлчгийнүүд харийн угаадас бохир дундаас давшлан дэвхцэх нь инээд хүргэм ч, илүүтэйгээр ой гутаах аж. Монгол орон сүйрч мөхөж байхад хөгжиж дэвшиж байна гэж элийрээд сууж байдаг хэрнээ, энэ оюуны хүмүүн ирэхэд аюул болов гэж цовхчих нь харь эздийн амгалан тайван байдлыг алдагдуулав гэж тэчьяадан хилэгнэсний дүрс ажээ.
Яагаад Далай ламд ХКН дургүй болсон юм? Хариулт ердөө ганцхан. Манж Дайчин гүрэн нурахад гурван улс тусгаар тогтносны нэг нь Түвд бөгөөд, энэ улсыг БНХАУ хүчээр эзэрхийлснийг Далай лам зөвшөөрөөгүй. Тэр дайрч давшаад байгаа худалдагдсан хогийн гахайнуудаас “тэгээд зөвшөөрөх ёстой байсан юм уу” гэж асуумаар байна. Гахайн толгойтнууд дотроо бол тийм ээ гэж хариулна.
Йокохама хотод болсон уулзалтын үеэр
Манай том толгой лам мяндагтнууд шашнаа ХКН-д худалдсан үзэшгүй булай, сэтгэшгүй урвагч, үхээрийн бугийн явдал буй. Тэд бол шашныхаа эсрэг боссон чөтгөр шулмасууд мөн. ХКН-ын Банчин богдод дагаар орж, юу хэлснийг нь гүйцэлдүүлэх болсон. Ийм ч учраас тэд жинхэнэ мөн чанараа харуулж, үхээрийн бугийн шүтээнийг Монголд дэлгэрүүлж, улс үндэстнийг улам сөнөөх болсон. Эдэн дээр ХКН-ын салбар болсон манай намууд, тэдгээрийн гишүүн улс төрчид нэмэгдэж байна. Бээжин үзэл сурталд тархиа угаалгасан зомбинуудыг нэм. Ийм үндсэн гурван бүрэлдэхүүнтэй хүн хогнууд туйлж байна даа. ХКН-ыг дага гэх санал тавихад миний бие 2013 онд МНН-ын ЕНБД байхдаа газар дээр нь татгалзаж байсандаа баяртай байна. Цаашдаа харин МНН яах юм бол.
Далай ламтай Өмнөд монголын хуралдайн нөхөд бид Йокохама хотноо уржигдар өглөө тусгайлан уулзсан. Тэгэхэд тал бүрийн мэдлэг боловсролтой, тун ч ухаалаг улс төрийн бодлоготон, ҮЭЧХ-ий зүтгэлтэн, хязгааргүй эх оронч гэдэг нь мэдрэгдэж байв. Гэтэл өчүүхэн өт хорхойнууд өөрсөд шигээ санаж, Элбэгдоржийн хүн, Энхболдын хүн гэхчилэн уралцаж, Америкийн тагнуул гэж улаан галзуурч, цагаан солиорох нь хар дарсан зүүд. Монголд харх хүн туйлын олон болж үржсэн хийгээд, тэд яг л харх адил өчүүхэн, бодож сэтгэх нь үгүй, идэх цадахыг л мэдэгч, үйлдэх бүр нь хүнд гэмтэй, өвчин эмгэг тараамой.
Хамаг шашин маань ХКН-ын алчуур болж, Богд Жавзандамбаа хүртэл ХКН-аар тодруулгах гэж байтал Далай лам ирж байгаа нь нэгэн аврал мөнөөс мөн. Энэ гэрэлт хүмүүн өндөр насыг зооглож, хойд дүрийнхээ асуудлыг чухалчлан хөнддөг болсон. Танил дотно болсон энэ дүрээрээ дахин бидэнтэй учран золгоо ч уу, үгүй ч үү. ХКН-аас тас хориулан нэрийг нь хэлэх эрхгүй болох эсэхийг хэн мэдлээ. Монголын шарын шашин юу ч үгүй сөнөж бөхөхийн даваан дээр, тусгаар тогтнол дээсэн дөрөөн дээр ирсэн энэ үед Далай лам монголчуудын шүтэн бишрэх эрх чөлөө, тусгаар тогтнолыг дэмжин хамгаалахаар ирж, гавьяат үйлсийг бүтээлээ.
Монголчууд аа, Далай ламыгаа үндэсний ёс уламжлал болсон найрсаг зочломхой зангаараа угтан, өвөг дээдсээс уламжилсан шашныхаа тэргүүнд хоёргүй сэтгэлээр сүслэн залбирвал түмэн буян хурж, буман ач ирнэ ээ!
Ч.Мөнхбаяр
Сэтгэгдэл (13)