Шадар сайд У.Хүрэлсүх Казахстаны Элчин сайдыг хүлээн авч уулзлаа

засгийн газар

Ерөнхий сайд утааг багасгах төсөл боловсруулах үүрэг даалгавар өглөө

Хөгжлийн банкны асуудлыг хаалттай хэлэлцэж байна

Хэн нь хэн бэ?

Н.Амарзаяагийн зохион байгуулсан англи хэлний олимпиад амжилттай болж өндөрлөв

Намын бүлгүүд хуралдана

АН-ын даргад өрсөлдөх тухайгаа хамгийн анхлан зарласан П.Цагаан сунгаанд оролцохгүй гэдгээ мэдэгдсэн мөн л эхний хүн боллоо. Төрийн өндөр албан тушаалыг өөрийн сайн дураар өгөн байж, АН-ын даргад үзэхээр шийдсэн П.Цагаан юуны учир ийм алхам хийсэн бэ? Намаа хэрхэн яаж шинэчлэх талаар 16 аймагт очиж, 1300 гишүүнтэй уулзаж, долоон мянган км явсаныхаа дараа энэ хүн юуны учир сунгаанд орохоо больчихов оо? Тэр бүр хэлээ билүүдээд байдаггүй П.Цагааны амнаас тийм ч амархан гарахгүй үгс унав. “Бид ямар тасалбар шахсан жүжиг үзэх гэж байгаа юм уу?... Намын шинэчлэлийг кааш, зутан, жонхуу болгоод тавганд хийчихлээ…”
Гурван үндэслэлээр намын даргын сунгаанд орохоос татгалзсанаа тайлбарласан хэлсэн бичлэг нь сошиалд багагүй анхаарал татаж, асуултын тэмдэг үүсгэж байна.
Хув хуучин юмыг шив шинэ гэдэг юм уу?
Зургаан жил болсоны дараа сая нэг цугласан АН-ын 6 дугаар их хурал гишүүдийнхээ хүсэл хүлээлтийг замхрууллаа гэж П.Цагаан дүгнэж байна. Үүргээ гүйцэтгэж дууссан ҮЗХ татан буугдах хэмжээнд шинэчлэл өрнөх болов уу гэсэн хүлээлтийн хариуд “Тэнгэрт нартай хамт мөнхлөв” болчихсон энэ байгууллага ноён П.Цагааны ёжтой хэлсэнээр харин ч бүр бүдүүрч зузаарч 380-уулаа болж аваад хурлаа тараалаа. Алдар нэрсээ мөнхжүүлсэн сандлынхаа тоог бүр зуугаар нэмж засаад явцгаалаа. Намын даргаа намын гишүүд сонгох гоёмсог найруулгатай ганц нэг өгүүлбэр нэмсэнээ Үндсэн дүрмээ өөрчилсөн шинэчилсэнд тооцов. Тав давтагдсан ялалт яагаад хоёр дараалсан хожигдол болов гэдгийг долоо хэмжиж нэг огтолсонгүй. Ялагдалдаа онош тавьсангүй. Юу болохгүй байгааг яс дүгнээгүй атлаа юу ч гэсэн болгоно гэцгээсээр гэр гэртээ харилаа. Ялсан нам хуралдаж байгаа юм шиг л хөөрөлхсөөр тарцгаасан. Яагаад гэвэл хэн ч “Уучлаарай. Миний буруу” гэж хэлсэнгүй. Дэлхийн аваргад бут ниргүүлсэн хөлбөмбөгийн шигшээ багийн удирдлага өөрсөддөө хир халдаахгүй, үргэлжлүүлж ажиллана гэсэнтэй ялгаагүй. Монголын улс төрийн соёл биш соёл нь энэ. ҮЗХ, ГЗ, үндсэн бүтэц, арга яс, бүрэлдэхүүн нь яг л янзандаа, харин бүр тарга тэвээрэг нэмсэн, Үндсэн дүрэм нь ч бахь байдгаараа шахам үлдсэнийг П.Цагаан шинэчлэл гэж үзэх ямар ч боломжгүй тухайгаа хэллээ. АН шинэчлэгдэх түүхэн гараагаа эхлэв үү? гэж санал асуувал “Тэгэлгүй яахав. Ёстой мундаг шинэчлэл эхэллээ” гэх хариу үнэндээ бараг гарахгүй гэдгийг олон бүгдээрээ л мэдэж байгаа. “Чамайг юу ч өөрчлөөгүй, яг л хэвээрээ…” гэж дуу аялсан шинэчлэл.
Зохиол нь бичигдсэн, найруулга нь бэлэн жүжиг үү?
Фракцгүй нам болно гэж тун сүртэй ярилцлага, нэн нухацтай мэдэгдэл хийцгээсээр цугласан АН-ын 6-р Их хурлын 7 тэргүүлэгчээр 7 фракцаас хүн тохоон суулгаж эхэлсэн. Тарлаа бутарлаа гэж зарласан фракц нэг эгнээнд суучихсан “албан бус” байдалд орсоноос бусдаар бол яг хэвээрээ л хуралдаж харагдсан.
Э.Бат-Үүл, Баабар, Да.Ганболд нартай адил аль нэг фракцид хамаардаггүй П.Цагааны хувьд сунгаа шударга болно гэх баталгаа байхгүй. “Татвар төлсөн гишүүн саналын эрхтэй” гэсэн журам аймаг, дүүргүүдэд нам гэдэг үл хөдлөх хөрөнгөтэй фракциудын лав барьц, зэр зэмсэг нь. Засна ч, хусна ч гэдэг шиг жагсаалтыг тэд үйлдэнэ. Татвар төлсөн эсэх шат шатны дарга мэднэ. 180 мянган гишүүнтэй гэгддэг АН-д 10 хувь нь буюу 18 мянга орчим нь татвар төлдөг юм байна. Ерэн хувь нь эрхгүй гэсэн үг. Арван хувь нь АН болох уу? Намын даргын сунгаагаар энэ хувь хэмжээ суга өсөх байх. Эдийн засгийн өсөлт шиг төлсөн биш төлүүлсэн тоо болно. Өөрийн талынхнаа өмнөөс нь төлнө, өрөөлийн талыг пялна гээд юм юм болно. “Мөнгөө төлсөн нь хөгжмөө захиална” гэж уншмаар заалт шүү дээ. Фракцгүй хүн борлуулалтын сүлжээгүй. Бэлэг, урамшуулал хямдрал зарлахгүй, жижиглэнгийнхэн, ченжүүд байхгүй. Р.Амаржаргал, Э.Бат-Үүл, Баабар хэн ч, ямар ч сайн бараа ченжгүй, борлуулалтын сүлжээгүй бол энд зарагдахгүй.
Нөгөө талаар П.Цагааны гэнэтийн мэдэгдлийг мөр хоорондуур нь уншвал, “Зохиол нь бичигдсэн, найруулга, тавилт нь бэлэн жүжигт би тайзны дүр бүтээхгүй” гэж байгаа юм байна. Хуучин суурин дээр намын даргаа намын гишүүд нь сонгох гэх зэрэг ямар ч шинэчлэл генийн өөрчлөлтөнд энэ мэтээр ордог. Эрүүл хөрсөн дээр л цэцэг ургадаг. Цагаанаар эхлээд цагаангүй үргэлжлэх болсон АН-ын даргын сунгаа эхлэх гэж байна. Цагаан сарын өмнөхөн АН-ын 7-р их хурал болно. Үнэний мөр цагаан л гэдэг.
Б.Гэрэл

С.Эрдэнэ АН-ын даргад нэр дэвших материалаа өгчээ

Элэгний С вирусийн эмийн үнийг 210 мянган төгрөгөөр хөнгөлнө

С.Эрдэнэ АН-ын даргад нэр дэвшихээр материалаа хүлээлгэн өглөө

М.Оюунчимэг: Хаалттай хаалганы цаана гэр бүлийн хүчирхийлэл нэмэгдэж байна

Ц.Нямдорж: Гишүүдийн туслахууд унтаж байгаа гишүүдээ гэрээс нь АВЧ ИР

Жоомоо алах гээд байшингаа шатаах гэгчийн үлгэр

Хотын дарга улстөржиж байна

Байнгын хорооны ирц бүрдэхгүй байна

МАН-ын ЕНБД-аар Д.Амарбаясгалан томилогдлоо

М.Билэгт: Даатгуулагчдын эрх ашгийг яаж хамгаалж байна вэ?

АН-ын даргын сонгуульд нэр дэвшигчдийн бүртгэл эхэллээ

Ардчилсан намын өнөөдрийн хуралдаанаар хэлэлцсэн асуудлын талаар тус бүлгийн дарга С.Эрдэнэ болон дэд дарга Ж.Батзандан, бүлгийн хуулийн зөвлөх Д.Оросоо нар мэдээлэл хийлээ. Бүлгийн хурлаар Засгийн газраас гарсан Ажлын хэсгийн Хөгжлийн банкинд хийсэн шалгалтын дүн болон АН-ын зургадугаар Их хурлын үр дүнгийн талаар мэдээлэл сонссон байна. Мөн дотоод асуудлын хүрээнд Японы Засгийн газрын “Мандах нар” одонгоор шагнагдсан УИХ-ын гишүүн асан Д.Ганхуягт баяр хүргэжээ.




Бүлгийн дарга С.Эрдэнэ энэ талаар “Хөгжлийн банктай холбоотой асуудлаар Засгийн газраас гаргасан дүгнэлтийг авч хэлэлцээд, Нэгдүгээрт мэргэжлийн бус дүгнэлт гаргасан. Хоёрдугаарт өнөөдөр дүгнэлтэд дурдсан олон асуудал баримтаар нотлогдохгүй байна. Өнгөрсөн парламентын үед Д.Дэмбэрэл дарга ахалж байхад гарсан шийдвэр тогтоолууд, Сү.Батболдын үед гарч байсан Засгийн газрын тогтоол шийдвэрийг АН-ын үед гаргасан мэтээр мушгин гуйвуулж оруулж ирсэн байна. 2017 онд эргэн төлөгдөх 1,6 их наяд төгрөгийн зээлийн төлбөрийн 1,3 их наяд орчим нь Сү.Батболдын үед авсан евробондын зээл байгаа. Энэ мэт зөрүүтэй дүгнэлт гарсан байна. Тиймээс энэ дүгнэлтийг хэлэлэцэх, хүлээн авах боломжгүй. Харин мэргэжлийн хөндлөнгийн аудит, санхүүгийн байгууллагаар шалгалтыг хийлгэх нь зүйтэй” гэлээ.


Харин УИХ дахь АН-ын бүлгийн Хуулийн зөвлөх Д.Оросоо “2016 оны УИХ-ын ээлжит сонгуулийн үр дүнд байгуулагдсан мэргэжлийн гэх тодотголтой Засгийн газрын 2016 оны 8 дугаар сарын 17-ны өдрийн 36 дугаар тогтоолоор байгуулагдсан Ажлын хэсэг дүгнэлт гаргасан байна. Энэ дүгнэлтийг гаргахдаа Ажлын хэсэг Хөгжлийн банкинд хяналт, шалгалтын ажлыг хийсэн гэх боловч өнөөдрийн байдлаар АН-ын бүлэгт хяналт шалгалтын дүнг албан ёсоор ирүүлээгүй байна. Бид удаа дараа шаардаж байгаа. Ажлын хэсэг ямар бүрэлдэхүүнтэйгээр, ямар шалгалт хийсэн бэ гэдэг албан ёсны шалгалтын тайлангаа ирүүл гэдэг албан бичгийг явуулсан. УИХ-ын гишүүд болон бүлэгт ирүүлсэн илтгэл, танилцуулгыг үндэслэж энэ байр суурийг илэрхийлж байна. Ажлын хэсэг 2008-2012 онд МАН олонхи байх үед баталсан УИХ-ын тогтоолыг буруутгаж эхэлсэн байгаа. Бид юу гэж харж байгаа вэ гэхээр Ажлын хэсгийн дүгнэлтээр УИХ-ын 2011 оны 15 дугаар тогтоол нь Хөгжлийн банкны тухай хуулийн наймдугаар зүйлийн 8.1 дэх хэсэгт нийцэхгүй байна гэсэн дүгнэлтийг Ажлын хэсэг хийсэн байгаа. Энэ дүгнэлтээр Ажлын хэсэг УИХ-ыг буруутгаж эхэлж байна гэсэн үг. Энэ УИХ-ын тогтоолыг УИХ-ын даргаар ажиллаж байсан Д.Дэмбэрэл тэргүүтэй МАН олонхи байх үедээ баталсан. 2010 оны 36 дугаар тогтоолоор батлагдсан Шинэ бүтээн байгуулалт, дунд хугацааны зорилт хөтөлбөр, Төрөөс төмөр замын тээвэрт баримтлах бодлого, Сайншанд Аж үйлдвэрийн цогцолбор гэх мэт тухайн үеийн УИХ-ын гаргаж байсан тогтоолтой холбоотой шийдвэрүүд баталгаажсан байдаг. Тухайн үеийн УИХ, Засгийн газрын тогтоол шийдвэр өнөөдөр хүчин төгөлдөр үйлчилж байхад нөгөө талаасаа Хөгжлийн банкыг буруутгах хуульзүйн үндэслэл байхгүй гэж харж байна. Тухайн үеийн УИХ, Засгийн газрын тогтоол хууль бус юм бол тухайн үеийн хүмүүстээ асуудлаа ярих ёстой. Нэгдүгээрт Дээд шатны тогтоол шийдвэрийг хэрэгжүүлж байгаа байгууллагыг буруутгах үндэслэл байхгүй. Хоёрдугаарт Ажлын хэсэг дүгнэлт гаргахдаа өнөөдөр хүчингүй болсон Засгийн газрын тогтоолыг үндэслэл болгож дүгнэлт гаргасан байна. Ажлын хэсэг дүгнэлтдээ Засгийн газрын гишүүдийн баталсан Хөгжлийн банкны үйл ажиллагаанд холбогдох журмууд нь Засгийн газрын 2010 оны 119 дүгээр тогтоолоор батласан Захиргааны хэм, хэмжээг тогтоосон шийдвэр гаргах журмыг зөрчсөн байна гэсэн дүгнэлтийг хийсэн. Гэтэл Засгийн газрын 2016 оны 86 дугаар тогтоолоор энэ Засгийн газрын тогтоолыг хүчингүй болгочихсон. Хүчингүй болчихсон тогтоолыг үндэслэж Хөгжлийн банкыг буруутгах үндэслэл байхгүй. Гуравдугаарт, Чингис бондын хөрөнгө Монгол банк, Сангийн яамнаас Хөгжлийн банкинд монгол төгрөгөөр шилжиж орж ирсэн. Өөрөөр хэлбэл, Чингис бондын хөрөнгийг Хөгжлийн банкинд байршуулаагүйгээс 694 тэрбум төгрөгийн хохирол учирсан мөн хүүгийн эрсдэл учирсан гэсэн үг. 2013 оны 5 сарын 6-наас 2014 оны 4 сарын 8-ны өдрийг хүртэлх 11 сарын хугацаанд 10 удаагийн гүйлгээгээр Чингис бондын мөнгө монгол төгрөгөөр Хөгжлийн банкинд шилжжээ. Валютын ханшийн эрсдэл ярих юм бол Хөгжлийн банк валютын ханшийн эрсдэлд орсоны дараа тус банк мөнгөө шилжүүлж авсан байна. Үүнээс өмнөх хариуцлагыг тухайн үеийн Монгол банк, Сангийн яам, Засгийн газар хүлээх ёстой юм. Тэр үеийн УИХ, Засгийн газрын алдаатай шийдвэрийг Хөгжлийн банкинд хариуцуулах гээд байна. Манай бүлэг энэ байр суурийг илэрхийлж байгаа. Чингис бондын мөнгө 2017 оны төсөвт ачаа учруулж буй мэтээр буруу тайлбарыг хийж байгаа. 2017 оны гуравдугаар сараас эхлээд манай улс бондын өр төлж эхэлнэ. Энэ нь Монгол Ардын намын Засгийн газар буюу Сү.Батболдыг Ерөнхий сайд байхад авсан 580 сая долларын евро бондын өр юм. Үүнд Чингис бондын мөнгө ямар ч хамаагүй. Чингис бондын өр 2018 оны зургадугаар сараас эхлэн төлөгдөнө. Мөн Чингис бондын мөнгийг Засгийн газрын тогтоол, УИХ-ын зөвшөөрөлгүйгээр зарцуулсан гэх тайлбарыг Хөгжлийн банкинд шалгалт явуулсан Ажлын хэсэг тайлбарлаж байгаа. Тухайлбал, Яармаг дахь орон сууцны хорооллыг Засгийн газрын тогтоолгүйгээр гаргасан мэтээр тайлбарлаж байгаа. Гэвч УИХ-ын тогтоолоор уг ажлыг эхлүүлсэн байдаг. Асуудлыг ингэж мушгин гуйвуулж болохгүй. Мөн Хөгжлийн банкинд шалгалт явуулсан ажлын хэсэг мэргэжлийн агуулгаас илүү улс төрийн дүгнэлтүүдийг гаргасан байна. Энэ дүгнэлт дээр үндэслэн өнгөрсөн хугацаанд бүтээн байгуулалт хийсэн 2000 гаруй аж, ахуй нэгжийг хуулийн байгууллагаар хэлмэгдүүлэн шалгах эх суурийг тавьж байна” гэлээ.

Дарханы төмөрлөг, Хөтөлийн цемент шохой үйлдвэрийг явж, явж Ардын намынхан хувьчилсан болж таарлаа

УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан ”Хөгжлийн банк Худалдаа хөгжлийн банкны барьсан байшингийн хоёр давхарыг худалдаж авсан хулгай, луйвар гарлаа гэж Ардын намынхан бахиралдаад гүйгээд байгаа. Үүнийг шалгаж үзлээ. Гэтэл тэр 28 тэрбум төгрөгийг гаргасан этгээд нь хоёр жилийн өмнөх Сангийн сайд асан одоогийн Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат байна. Ж.Эрдэнэбатыг Сангийн сайд байхад энэ хулгай, луйвар хийгдсэн байна. Оюутолгой холбоотой бүлгийн зөвлөхүүдийн асуудлаар хоёр тэрбум долларыг илүү бичсэн хуурамч зардлыг хүлээн зөвшөөрсөн этгээд нь мөн л Ж.Эрдэнэбат болж таарч байна. Хоёр жилийн өмнө Худалдаа хөгжлийн банкинд 500 сая долларын бонд гаргах эрхийг олгосон хүн нь мөн Ж.Эрдэнэбат байна. Дарханы төмөрлөг, Хөтөлийн цемент шохой үйлдвэрийг явж, явж Ардын намынхан хувьчилсан болж таарлаа. Үүнийг АН шалгах болно” гэв.