Хакухогийн хясаанд нуусан сувд хэмээн түүнийг тодотгодог нь хоосон үг биш. Гоо үзэсгэлэнтэй, өндөр боловсролтой, ганц бие хатагтай М.Батгэрэл дүүгийнхээ арын албыг хариуцдаг. Өөрөө бол миний арын алба хариуцах гэж юу байхав, зүрх сэтгэлийн хувьд л дүүдээ өмөг түшиг болдог байж болох юм хэмээн даруухан хэлнэ лээ. Гэтэл зүрх сэтгэлийн хэрэгцээнээс илүү хэрэглээ, сэтгэлийн хүчээс хэтийдэж гарах хүч гэж байдаг гэж үү? Чухам эгчийгээ дэргэд нь очсноос хойш Хакухо тасралтгүй найман удаа түрүүлсэн гэдэг юм билээ. Үүнээс илүү үзүүлэлт гэж ч юу байхав. Магад Японы мэргэжлийн сумогийн 69 дэх их аварга М.Даваажаргалд омогт Тайхогийн олон жил ноёрхсон рекордыг эвдсэн нь М.Батгэрэл хатагтайн сэтгэлийн энергитэй тодорхой хэмжээгээр холбоотой юм байна гэж би хувьдаа дүгнэсэн. Дархан аваргын гурав дахь охин болж мэндэлсэн түүнийг багад Мөөеө аварга, Батгэрэл хамгийн азтай нь гэж хэлдэг байж.

Аавын үг, аваргын тодорхойлолт шүншигтэй байж. Зуун дамжсан хоёр их хүчтний гал голомтыг чимэх хувь тавилан түүнийх байж. Их сургуулиа дүүргэж, Лондонд үргэлжлүүлэн сурч, дараа нь арлын Японд суурьшсан тэрээр цагтаа загварын тайзнаа алхаж, миссийн тэмцээнд оролцох урилга хүртэл авч байсан. Гэвч түүний явах замнал өөр зүгт чиглэсэн нь гэр бүлийнх нь үнэт зүйлтэй холбоотой. Угаас монгол бөхийн том ген, онцгой үзэгдэл Мөөеө аварга хүчтний хувиар л ард олонд танигдаж, хайрлагдсан нь болохоос удам судар хөөвөл язгууртан угшилтай, бичиг эрдмийн улс. Тиймдээ ч шогийн мэдрэмж нь тэгтлээ хөгжсөн байж л дээ. Үүнийг дагасан бодь сэтгэл, даруу зан, эгэл хэв маяг байлгүй л яахав. Ингээд олныг үл нуршин хатагтай М.Батгэрэлээс дүүгийнх нь Хөдөлмөрийн баатар цолны мялаалга, наадмын үеэр авсан

Японы сумогийн 69 дэх их аварга Хакухо М.Даваажаргалын Хөдөлмөрийн баатар цолны мялаалга, наадам төрөлх Төв аймагт болсон. Хакухогийн гэргий хүүхдүүд, хадмууд, япончууд гээд гадаад талаасаа өргөн, том бүрэлдэхүүнтэй наадам боллоо. Наадам хийх нь хэний санаа байсан бэ?

Олны буян оломгүй далай гэгчээр наадам сайхан болсон. Хоёр зууны аав, хүү аварга, баатрууд төрлөө гэж монгол түмнээрээ баярлаж бахархсан. Талархал хүндэтгэлийн баяр наадам маань ард түмний хүсэл байсан юм. Ирсэн зочиддоо,эрхэм нөхөддөө бүгдэд нь баярлалаа. Хичээл зүтгэл гарган ажилласан G entertainment болон Ганболд ахдаа, Төв аймаг, Өвөрхангай, Архангай, Төв аймгийн Эрдэнэсант сум, нийт Монголчууддаа,аав ээж ах дүү, хамаатан садан, мөн Шангри-Лагийн хамт олондоо баярлалаа. Хоёр зуун дамжсан гэж хэлж байгаа боловч сумогийн 1300 жилийн түүхэнд хэн ч эвдээгүй рекордыг эвдсэн, магадгүй, цаашлаад хэр их хугацаагаар үргэлжлэхийг хэн ч таашгүй. Тиймээс ялангуяа япончууд маш их анхаарал тавьсан. Японоос баяр наадамд оролцохоор 140 гаруй хүн ирсэн.

Дүү чинь Монголын төдийгүй олон улсын хэмжээний од, хүндлэл хүлээсэн аварга. Домогт их аварга Тайхогийн 32 удаа Эзэн хааны цом хүртсэн рекордыг гучин насандаа эвдсэн гээд домогт аваргуудын нэг боллоо. Харин аав ээж, ах эгчийнхээ хувьд, таны хувьд жишээ нь түүний ямар чанарыг хүндэтгэн хайрлаж үздэг вэ?

Бид жирийн л гэр бүл, онцолж ялгараад байх юмгүй. Гэхдээ аваргын охин, аваргын эгч болж төрж, өсчээ. Энэ бол ховор хувь заяа гэж боддог. Хакухо их гүйцэтгэл сайтай хүүхэд байсан юм. Нэг юм хийсэн л бол заавал дуусгадаг, тэгэхдээ бүр төгс хийж байж санаа нь амарна. Чадахгүй бол чадахын төлөө хичээдэг. Зан аашийн хувьд их зөөлөн хүн. Япончууд хүртэл, Хакухо их зөөлөн, хэнийгээ дуурайсан юм бол, аав нь мундаг хүчтэй хүн, ээж нь эмч гэх мэтээр ярьцгаана. Ер нь тэр зөөлөн зангаараа бусдад хайрлагддаг.

Та хэдийнээс Хакухогийн арын албыг хариуцах болсон бэ? Таныг дүүгийнхээ дэргэд очсноос хойш Хакухо тасралтгүй 8 удаа түрүүлсэн гэдэг юм билээ, тэгэхээр ганцаардах сэтгэлийг нь магад та дүүргэж, сэтгэлзүйн хувьд их хүч өгдөг байх?

Японд очоод 5 жил болж байна. Өмнө нь Лондонд бас 4 жил гаран  болсон юм. Ганцаардал гэх нь хаашаа юм, ямартай ч монгол хоолоо санах нь бүх монгол сумочдод байдаг зовлон. Тиймээс бүгд л ах дүүсээ араасаа татдаг. Би эгчийн хувиар л тусална уу гэхээс арын албыг нь даадаг гэж болохгүй. Маш олон менежер, туслахууд, багш нар нь арын ажлыг нь амжуулдаг. Тэдний ажилд би оролцоод байдаггүй.

Бид тусдаа амьдардаг. Манай гэр дэвжээтэй нь ойрхон учраас хааяа барилдаж ирчихээд эгч нэг сайхан хоол хийчих гэх юм уу нэг сайхан унтаад авъя гэнэ. Иймэрхүү сэтгэлийн харилцаа дүүд минь дэм болдгийг үгүйсгэх аргагүй. Бусдаар туслахууд нь байна, эхнэр нь ч сайхан хоол хийдэг. Бууз, хуушуур, ногоотой шөл гээд сайхан монгол хоол хийнэ. Монголчуудын ах дүүсэг, бүлсэг халуун харилцаа хаана ч онцгой байдаг зүйл л дээ. Очсоноос хойш  түрүүлээд байгаа нь мэдээж надад сайхан санагддаг.

Анх Японд хөл тавьсан сэтгэгдлээсээ хуваалцаач? Тэр үеийг бодвол одоо Японд төрж өссөн юм шиг ээнэгшин дассан байх. Япон орон танд юу мэдрүүлдэг вэ?

-Тэд суурин иргэншилтэй, бид нүүдэлчин соёлтой. Асар их ялгаа байдаг гэсэн үг. Япончуудаас сурах юм бидэнд их бий. Тэд асар өндөр хариуцлагатай, ажлыг үнэн сэтгэлээсээ, бүр төгс хийдэг хүмүүс. Ажлыг зуун хувь хийсэн шиг хийдэг.  Би энэ компанид 18-хан жил ажиллаж байгаа, би залуу ажилтан гэж л ярина шүү дээ. Манай компанийн ажил сайн байвал миний амьдрал сайн байна гэж үздэг тийм л хүмүүс. Япон орон надад хувь хүний үүрэг хариуцлага улс эх оронд ямар их ач тус хөгжил авчирч байгааг алхам тутамд минь ойлгуулж өгдөг.

Энэ дээр нэмээд хэлэхэд бяцхан дүүг минь Япон улсад очиход гар тосон хүлээж авч, хүмүүжүүлж, өдий зэрэгт хүргэсэн Мияагино дэвжээнийхэн, Ояаката багшдаа үргэлж талархаж явдаг. Мөн Эзэн хааны хайр ивээлээр дүү минь ийм сайхан явж байгааг бас дурдахгүй өнгөрч болохгүй. 

Хакухогийн амьдрал зөвхөн өөрийнх нь биш олон түмний төлөөх амьдрал. Тэр хэрээр хүндлэл ч их хүлээдэг гэдэг. Сумогийн рекорд тогтоосон байтугай зүгээр нэг амжилт гаргасан сумочийн амьдрал, ар гэрийн хэрэгцээг пүүс, компаниуд дааж хариуцаад авчихдаг гэнэ лээ. Тэгээд бодохоор Хакухо дэлхийн бараг хамгийн баян тэрбумтан юм гэж үзэх хүмүүс олон. Та ямар хариулт өгөх вэ?

Наадах чинь ёстой түгээмэл ойлголт шүү. Би нэг л зүйл хэлмээр байна. За яахав ээ, аварга болдог юм байж. Яаж аварга болсон юм гэдэг талаар хүмүүс ер боддоггүй юм шиг ээ. Нөгөө арван таван нас хүртлээ аав ээжийнхээ дунд унтдаг байсан хүү хэл ус ч мэдэхгүй Японд очоод15 жилийн дараа рекорд эвдсэн аварга боллоо. Энэ 15 жилд туулсан амьдрал, дуслуулсан хөлс, нулимс, цус юу байж вэ. Яаж ийм юмны ард гарч аварга болж чадав аа, миний дүү, үнэхээр мундаг юм гэж л би боддог.

Япончууд хүний ухамсарт амьдрал 20 наснаас эхэлдэг гэж үздэг. Гэтэл миний дүүгийн ухамсарт амьдрал 15 наснаас нь эхэлсэн. Хэл усгүй жаахан хүү сумогийн хатуу дэг жаяг, хүнд бэлтгэл сургуулилтан дунд буусан байдаг. Эгч ээ, би өдөрт гурав уйлдаг байсан ш дээ гэдэг юм. Өглөө үүрээр босоод бэлтгэл эхэлнэ, дэвжээний том ах бөхчүүдээ дийлэхгүй зодуулж нэг уйлна, бэлтгэл дууссаны дараа ах нар нь энэ бүхэн чиний л төлөө байсан юм шүү гээд мөрөн дээр алгадахаар уярчнэг уйлна. Орой унтахын өмнө Монголын зүг рүү харан, ээжийнхээ үсний үнэрийг санаж нэг уйлдаг байсан гэдэг юм. Мөрөөдөлдөө хүрэхийн тулд өөртөө зорилго тавин, түүндээ хүрэхийн тулд асар их хөдөлмөрлөж, бие болоод оюун ухаанаа дайчлан энэ амжилтанд хүрсэн. Би аваргын хүү, аварга л байх ёстой гэсэн бодол дүүд минь байсан байх. Би одоо ч гэсэн бэлтгэл дээр нь очиж хардаг, хөлс нь цувчихсан, ямар их хүнд дасгал хийдэг гээч. Аварга боллоо гээд бэлтгэл хийхгүй байна гэж байхгүй. Энэ хүн бол ажлаа сайн хийж байгаа, сумод үнэн сэтгэлээ зориулсан бөх хүн. Бөхчүүд болон дэвжээ, багш нарыг нь хувь хүмүүс болон пүүс компаниуд ивээн тэтгэж, он удаан жилээр хөгжөөн дэмждэг. Энэ нь Японы зан заншилтай холбоотой.

Дүү маань сумог хөгжүүлэхийн тулд жил бүр өөрийнхөө зардлаар “Hakuho Cup” хүүхдийн сумогийн тэмцээнийг зохион байгуулсаар ирсэн. Энд Монголоос гадна Эстони, Болгар, Хятад, Өвөрмонгол, Америк, Солонгос мэдээж Японоос хүүхдүүд оролцож, олон улсын хэмжээнийх болж байна. Тэмцээн нь “Юмэ” гэсэн уриатай, энэ нь мөрөөдөл гэсэн утгатай үг. Хүүхэд болгон өөрийн гэсэн мөрөөдөлтэй, зорилготой байж, түүндээ хүрэхийн тулд хичээвэл юунд ч хүрч болохыг ойлгуулах нь Хакухогийн мөрөөдөл. Хакухогийн бас нэг мөрөөдөл нь 2020 онд Японд болох Олимпийн наадамд Аваргын ёслолоо хийх.

Гэр бүлдээ цаг бараг зарцуулж чаддаггүй байх нь?

Гэр бүлийн өдөр гээд цаг гаргадаг юм аа /инээв/. Бүх хөтөлбөр нь хоёр сарын өмнө гарчихдаг. Тэр хөтөлбөрийн дагуу маш завгүй  ажиллаж амьдардаг. Би ч 2 сар уулзахгүй тохиолдол байдаг.

Та дүүгээ их зөөлөн хүн гэсэн. Гэтэл спортын дэвжээ бол хатуу. Ялангуяа сумогийн ертөнц хатуу дэг жаяг, хүнд бэлтгэл сургуулилттай гэж таны ярианаас ойлгогдож байна. Тийм зөөлөн хүн ийм хатуу ертөнцөд амжилт гаргана гэдэг сонин шүү, тийм ээ?

Сумо бол үнэхээр хатуу дэвжээ. Дэвжээн дээр гараад хэдхэн минутанд нэгийгээ унагадаг спорт юм шиг харагдавч хүний жинхэнэ үнэн хүч, үнэн ёс суртахууныг сорьдог ертөнц. Японы эртний соёл, зан заншил бүгд бушидотой холбоотой. Бушидо нь мянга гаруй жилийн түүхтэй самурай нарын аж төрөх ухаан, ёс зүй, хүнлэг сэтгэлийн цогц гэж тайлбарлаж болно. Самурай гэдэг нь Японы язгууртнуудын дайчин угсаа. Одооч гэсэн өвөг дээдэс нь самурай байсан гэвэл онцгой хүндэтгэлтэй хүлээж авдаг.

Үндсэн философи нь өндөр ёс суртахуунтай, урваж шарвах сэтгэлгүй, амалсан бол түүндээ заавал хүрэх ёстой дайчин эрсийн сургааль гэх үү дээ.Сумод энэ бушидогийн ёс нэвт шувт шингэснээр барахгүй бушидогийн ёсоор амьдардаг гэж болно. Үс засах, бүс зүүх, дэвжээн дээрээ давс цацах зэрэг нь бүгд утга учиртай. Үнэнч шударгаар барилдаж, үнэн хүчийг үзье гэдэг үндсэн зарчимтай. Хэдий хүчтэй ч ёс суртахууны хувьд доголдолтой бол амжилт, алдар нэрд хүрэх нь бас эргэлзээтэй.

Сумо бөх болно гэдэг бол ялангуяа ёкозуна цолтон болно гэдэг нь дээрх Японы өнө  эртний ёс журмыг бие сэтгэлдээ бүрэн шингээж, өөрийнх болгохыг шаарддаг. Миний дүү гадаад бөхчүүдээс илүүтэйгээр, тэр бүү хэл япон бөхчүүдээс ч илүүтэйгээр энэхүү ёс журмыг ягштал биелүүлж, сумо бөхөөр дамжуулан Японы соёл, зан заншлыг хамгаалан авч явах гэдэг утгаараа ч үүргээ маш сайн биелүүлдэг юм.

Ингэхэд тантай илүү ойр дотно танилцъя.Таныг Мөөеө аваргын охин, Хакухогийн хамаг ар талыг хариуцдаг, Японы дээдсийн хүрээлэлд, дээдсийн зиндаанд амьдардаг гэхээс илүү мэдээлэл бидэнд байдаггүй.

Бид ах дүү тавуулаа. Дээрээ ах эгч хоёртой, доороо эрэгтэй, эмэгтэй хоёр дүүтэй. Аав маань, Батгэрэл хамгийн азтай нь, ахтай бол ахтай, эгчтэй бол эгчтэй, эмэгтэй, эрэгтэй дүүтэй гэдэг, би ч аавынхаа энэ үгэнд их дуртай байж билээ.  Бага нас Дөчин мянгатад өнгөрсөн, Чой.Лувсанжавын нэрэмжит Хэл иргэншлийн дээд сургуулийн анхны төгсөгчдийн нэг. Оюутан байхдаа охиноо төрүүлсэн. Сургуулиа дүүргэчихээд Лондонд очиж дөрвөн жил хагас сурч, амьдарсан. Эргэж ирээд дүүдээ хань болохоор Япон явсан. Товчхондоо ийм намтартай.

Японд очоод нэг их тансаг зэрэглэлд амьдарсан юм байхгүй. Хакухо эгчдээ үнэтэй байр авч өгсөн гээд биччихсэн байсан. Тийм юм байхгүй ш дээ. Жирийн л амьдарч байна. Хамгийн сайхан нь Хакухогийн эгч гэсэн хүндлэлийг алхам тутамдаа мэдэрдэг. Япончууд цусан төрөл хамгаас чухал гэж үздэг. Төрсөн ах эгч, төрүүлсэн аав ээж бол хамгаас хүндтэйд тооцогддог. Дүүгээрээ л их бахархдаг даа.

Хүүхэд насныхаа дурсамжаас хуваалцаач? Хакухо нийгмийн идэвхтэй, юм юманд оролцдог, хөдөлгөөнтэй хүүхэд байсан гэдэг. Та харин ямархуу хүүхэд байсан бэ?

Нэлээн хөдөлгөөнтэй, эршүүд хүүхэд байсан. Ээж аав болон эмээ өвөөгийн хүмүүжлээр өссөн. Тэднийх нэг давхарт, манайх хоёр давхарт, хоёр гэрийн дунд л бага нас минь өнгөрсөн. Өвөө эмээгийн сургаалийг хүүхэд байхдаа ойлгодоггүй байжээ. Номын номоос хүний ном гэж их ярина. Хүний ном гэдэг нь хүн чанартай, хүнлэг сэтгэлтэй, үнэнч шударга байхыг хэлж байсан нь тэр байж.

Хакухогийн хувьд бас л хөдөлгөөнтэй, гэхдээ их зөөлөн хүүхэд байсан юм. Тэнд нэг эмээ зогсож байна, сандал аваачаад өгөх үү гэдэг ч юмуу. Айлын бага учраас их хайран дунд өссөн. Бид ч гэсэн аав ээжийнхээ хайран дунд өссөн л дөө, гэхдээ Хакухо арай нэг онцгой хайрлагдаж өссөн хүүхэд. 

Мөөеө аварга хэзээний алиа хошин зантай, хэдэр ёдор үгтэй, албан хэллэгээр бол шогийн мэдрэмж өндөртэй, загнаад ч байгаа юм шиг зандраад ч байгаа юм шиг харьцаатай хүн. Аавууд охиддоо л амь байдаг. Хамгийн хайртай, амины хүүхэд нь хэн байсан бэ?

Даваажаргал байсан /инээв/. Аавыг 45-тайд төрсөн гээд бодохгүй юу, амины байхаас аргагүй. Анх төрөхдөө сормуус нь эргэчихсэн, шав шар царайтай яг орос шиг хүүхэд гарч байж билээ. Багадаа их өвддөг хүүхэд байсан, хэдэн ч удаа нэрийг нь солив доо. Даваажаргал гэдэг нь олон даваа даваад жаргалтай байхын нэр юм байна гэж бид тээр хойно нь ярилцдаг юм.

Ааваасаа та юу авсан бэ? Аваргын танд өгсөн амьдралын жанжин шугам гэж байна биз?

Үнэнч сэтгэл, шударга зан юм болов уу даа. Ер нь социализмын үеийн хүмүүсийн нийтлэг араншин ийм л байсан. Аливаа ажлыг чин сэтгэлээсээ хийдэг, үнэн хэзээд ялна гэж үздэг хүн. Харахад хэг ёгхийсэн билэг танхай хүн ч гэлээ хичнээн зөөлөн уян сэтгэлтэй гээч. “Цогт тайж” киноны ая радиогоор явахаар уйлчихдаг. Гэртээ, хүүхдүүддээ бол зөөлөн энэрэнгүйн дээд. Аав ээж маань дандаа л хүмүүст тусалж явдаг. Тиймдээ ч бид нар сайн сайхан яваа байх гэж бодогддог.

Нэгэнтээ Мөөеө аварга Хакухог модель бүсгүйтэй холбогдоход “Миний хүү хувцас өмсдөг хүүхэнтэй суухгүй” гэж эгдүүцэж байсан санагдана. Та бас загвар өмсөж байсан гэдэг. Аав ээж тань хэрхэн хүлээж авсан бэ?

Чой Лувсанжавын нэрэмжит сургуульд сурч байсан үе, Монголын дизайнеруудын холбоо загварын дамжаагаа нээж манай сургуулийн оюутнуудаас 5 охин шалгуулсан чинь тавуулаа тэнцчихдэг юм. Дөнгөж нэгдүгээр курс, туранхай, залуу, жаахан ч охин байж. Хүн ер нь залуу байхдаа гоё сайхнаа мэддэггүй юм байна лээ. Миссийн тэмцээнд орох санал ирлээ. Ээждээ хэлтэл Лу багшаас асуусан нь дээр байх гээд хоёулаа яваад очлоо. Лу багш, нэгэнт сургуульд сураад оройд нь гарах гэж байгаа бол ёроолд нь байгаа өнгөтэй чулуунуудад хууртаад яах вэ, дэмий биз дээ гэлээ. Тэгээд л ээж, багш нь дэмий гэж байна гээд болиулчихлаа. Тэгээд загвар өмсөж ч шалиагүй дээ, тэгэсгээд больсон.

Бөхийн удам бүсгүй хүнээ дагадаг гэдэг утгаар бөхчүүдийн охидод эрчүүд нүд унагаж, ханд хаях нь элбэг. Та тийм шуурганд хэр их өртөж байв?

-Нэг их анзаардаггүй байсаан. Мөнхбат аваргын охин  гэдэг утгаар нь аавыг хүндлээд, айдаг ч юм уу, бөхчүүд халдахгүй ш дээ. Бараг л байхгүйтэй адил. Би ч эршүүд байсан.

Шулуухан асуучихад таны гэр бүлийн статус юу вэ?

Ганц бие. Хүнтэй сууя ч гэж тэгтлээ боддоггүй. Одоохондоо хийх юм их байна. Японы ард түмний суурин иргэншил дээр тулгуурлан судалгаа шинжилгээний ажил хийж байна.

Хүнтэй суух, гэр бүлийн амьдрал зохиох чинь өөрийн мэдлээс илүү бурханы зураг байдаг юм биш үү?

Магадгүй ээ, гэнэт сайхан залуу гараад ирвэл суух л байх даа /инээв/.

Аав ээжээсээ хүнтэй суу гэсэн зэмлэл сонсохгүй байна уу?

Би охинтой, энэ жил 20 хүрнэ. Найз охид шиг л болчихдог юм байна. Хүүхэд гаргаагүй, оройтлоо гэх юм алга. Тэгэхээр зэм хүртээд байх нь бага.

-Охиныхоо аавтай яагаад суугаагүй юм бэ?

Манай оюутан ангийн залуу байсан. Бид хоёрын тухайд хэн хэн нь хүүхдээрээ шахуу байсан.

Хүн ер нь амьдралынхаа ханийг сонгохдоо л их зөв бодож, зөв шийдвэр гаргах ёстой юм билээ. Би энэ хүнтэй амьдарлаа гэхэд насан туршдаа аз жаргалтай, бие сэтгэлээ бүгдийг нь энэ хүнд зориулж чадах уу, алдаж болохгүй амьдралаа ухамсарлаж, өөрийгөө олж байж хүнтэй суух ёстой юм байна гэж бодох болсон.

Хайр гэж юу вэ?

Хайр бол аврал. Хүний ертөнц бол хайр. Тэр хаанаас эхлээд хаана дуусдаг юм, мэдэхгүй, ямартай ч  хайрыг сэвтээхгүй авч явах ёстой.

Жинхэнэ эрчүүд дунд амьдарч ирсэн болохоор таны эрэгтэй хүнд тавих шалгуур өндөр байх гэж таамаглаж байна. Эрчүүдийн ямар чанар таны сэтгэлийг хөдөлгөдөг вэ?

Би спортын гэр бүлд төрж өссөн. Спортын ард асар их хөдөлмөр, хат тэвчээр, үнэнч тууштай сэтгэл байдаг.Тиймээс бусдаас ийм сэтгэл хайдаг байж болох юм.

Таны ээж тухайн үеийн дарга хүний охин, харин аав тань улсад нэр төртэй Дархан аварга. Хэрэв бусдыг зөвхөн удам судар, угсаа гарлаар үнэлдэг бол хатагтай Батгэрэл төгс бэрийн жагсаалтад дээгүүр бичигдэх нь. Таны бодлоор удам сайтай гэж яг ямар утга юм бол? Удам сайтай айлын охин ер нь ямар байдаг юм?

Аав ээж, эмээ өвөө, элэнц хуланц, өвөг дээдсээрээ бид нар бахархдаг. Шүтэж хүндэлж хайрлаж явдаг. Удамд маань нэр алдартай төр түшилцсэн, түмэн олонд хэрэгтэй хүмүүс зөндөө байсан. Ээжийн талаас Рэнцэн тайжийн долоон хүүгийн нэг Цагаан-Очир тайжийн охин Шагдарсүрэн гэдэг хүн манай эмээгийн ээж. Аавын тал гэвэл хошуу ноён Хүрэл гэдэг хүний удам судар гэдэг. Энэ бүхнийг хайрлаж, буян заяаг нь дааж явах нь бидний үүрэг. Үүргээ биелүүлэхийн тулд үр хүүхдээ зөв хүмүүжүүлж, удам судрынхаа үнэт зүйл, сайхан чанаруудыг өвлүүлж, шингээж үлдээх хэрэгтэй гэж л их боддог. Хүүхэд гэдэг ээж аавын бахархал, цаашлаад Монгол улсын баялаг. 

Шуудхан асуучихад Хакухог япон гэргий авахад ёстой монгол түмнээрээ харамссан. Монголын сайн ген харь улсад шингэж үлдэх нь гэсэн харуусал хүн бүрийн цээжинд байдаг. Бөхдөө юу юунаас илүү хайртай, сэтгэлзүйн хувьд ихэд өмчлөмтгий, цөөн хүн амтай ард түмэн учраас буруутгах ч аргагүй байх. Та ямар бодолтой явдаг вэ?

Ний нуугүй хэлэхэд харамладагт нь баярладаг/инээв/.Миний дүү монгол хүн, монголоороо л үлдэнэ. Өнөөдөр залуу байна, сумогийн ноён оргилд нь гарчихлаа. Цаашид хийж бүтээх нас зөндөө бий. Энэ дашрамд бэрээ магтмаар байна. Мундаг эхнэр. Монголд элэгтэй. Сая наадмаар ирэхдээ Өвөрхангай, Архангай, Төв аймаг, Эрдэнэсант сумандаа дөрвөн түргэний тэрэг бэлэглэсэн. Нөхрийнхөө ар талыг сэтгэл зовоохгүй авч явна. Хакухо ч сэтгэл дүүрэн байдаг. Нэг сард түрүүлээд ярилцлага өгөхдөө, амжилттай эр нөхрийн ард хүчтэй эмэгтэй хүн байдаг гэж ярьж байсан. Үнэхээр эмэгтэй хүний хүч гэдэг агуу юм. Эр нөхрөө дэмжиж сайн сайхан явахад хамгийн их нөлөөтэй. Тэгээд бодохоор гадаад нь ч байна уу, дотоод нь ч байна уу ялгаагүй. Хүүхдүүд нь эхнээсээ сургуульд орж байна. Юнрэнцоо Японы нэг номерын сургуульд конкурс өгч нэгээр гарч ирсэн. Олон хүн надад баяр хүргэхэд дүүгээсээ гадна дүүгийн минь түшиг тулгуур болсон бэрээрээ бахархаж хайрлаж, хүндлэх сэтгэл төрж байлаа.

Эх сурвалж;www.grandnews.mn

Ярилцсан М.Саян