“Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн Гүйцэтгэх захирал асан Б.Энэбиш гэж нөхрийг интерполоор эрэн сурвалжилж байгаа гэх мэдээлэл гарч байсан. Тэгсэн нэг л өдөр Б.Энэбишийн уртаас урт ярилцлага нэр бүхий сайтад нийтлэгдэж, тэр өөрийгөө хаашаа ч яваагүй Монголдоо л байсан, ер нь бол гэм буруугүй хэмээн хэлж ярьсан байсан. Гэтэл үнэн хэрэгтээ бол тэр мөрдөн байцаалтын явцад оргон зайлсан нь үнэн аж. Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтсийн дарга Ө.Энхтөр түүний талаар “Б.Энэбишийн оршин суугаа улс орныг ямартай ч олсон. Тиймээс мөрдөн байцаалтын ажиллагааг удахгүй эхлүүлнэ. Б.Энэбиш нь мөрдөн байцаалтын явцад оргон зайлсан атлаа хэвлэлээр эх орондоо байгаа мэтээр элдэв ярилцлага нийтлүүлж яваа нь тун увайгүй үйлдэл юм”  хэмээн ярьсан байна.

Тэгэхээр тэр асуудалтай л яваа аж. Ер нь бол түүнийг Австралид байж байгаад өдгөө Америкт төвхнөсөн гэх мэдээлэл бий. Б.Энэбишийг буруутгаад байгаа шалтгаан нь 1.6  тэрбум гаруй төгрөгийн 10 ширхэг самосвал  машин, 5 гаруй тэрбумын дугуйн тендертэй холбоотой хуудуутай шахааг хийсэн гэж байгаа юм. Гэхдээ түүний нэр дээр хаяглагдаад байгаа уг хэрэгт өөр бусад эрхмүүд ч хамаатай байж таарах гээд байгаа. Уг нь тэрбээр оргон зайллаа гээд хэргийг нь прокуророос түдгэлзүүлэх, улмаар замхруулах учиргүй ч, хэргийг түдгэлзүүлээд байгаа юм байна. Шаардлага хангахгүй том даацын арван машиныг “Эрдэнэс Тавантолгой” худалдаж авсан үе нь  Засгийн газар, Сангийн яам “Хүний хөгжил сан”-д оруулах мөнгөө хурдан оруул, орлого тасалдуулж, УИХ-аар батлагдсан Төсвийн хууль зөрчив өө гээд шахаад дарамтлаад байсан үе хэмээн Б.Энэбиш хэлсэн байдаг.  “Эрдэнэс Тавантолгой” компани нүүрсний экспортоо 2011 оны наймдугаар сард эхэлж, батлагдсан уулын ажлын төлөвлөгөөгөөр тэр ондоо багтааж 1 сая тонн нүүрс олборлох ёстой байсан. “Чалко”-той нүүрс нийлүүлэлтийн том гэрээ байгуулж, тэднээс борлуулалтын орлогоо урьдчилан тавь, зуун саяар нь цувуулж авч байсан нь АН, МАН-ын хамтарсан засгийн үеийн шийдвэр.

Түүнчлэн Эрдэнэс Тавантолгойн үйл ажиллагааг тасалдуулахгүй байх шаардлагыг эрх баригчид тавьж байсан тэр үед буюу 2011 оны есдүгээр сарын сүүлээр хөрс хуулалт болон олборлолтод ашиглах зарим хүнд даацын машинуудын нийлүүлэгдэх хугацаа нь хоцроод байгаагаас ондоо багтаж нэг сая тонн нүүрс олборлох зорилт, уулын ажлын төлөвлөгөө тасалдахаар байж. Гэтэл уул уурхайн том оврын машин, тоног төхөөрөмжийн захиалга, нийлүүлэгдэх хугацаа дор хаяж хагас жил, жилээр тооцогддог. Тиймээс Эрдэнэс Тавантолгойн удирдлагууд жилийн уулын ажлын төлөвлөгөөгөө хэрхэн яаж биелүүлэх талаар ажил хариуцсан хүмүүстэйгээ зөвлөлдөөд, онцгой нөхцөл учраас нэмэлт хэдэн машин механизм шуурхай авч ажиллуулъя гэдэг шийдэлд хүрсэн. Ингэхэд хэдэн шалтгаан байсан хэмээн Б.Энэбиш хэлсэн байдаг.  Тодруулбал, төлөвлөгөөгөө биелүүлэх хэрэгтэй. Хоёрдугаарт,  томоохон гэрээний дагуу нүүрсээ амласан хэмжээнд нийлүүлэхгүй бол бизнесийн харилцагчийнхаа өмнө нэрэнд хортой. Үүнээс болж нүүрсний урьдчилгаа мөнгө орж ирэх нь саатвал компани “Хүний хөгжлийн сан”-д мөнгө оруулж чадахгүйд хүрнэ. “Хүний хөгжлийн сан”-гийн мөнгө бүрдэхгүй бол эрх баригч МАН, АН-ын сонгуулийн амлалт биелэхгүй болж, хамтарсан засаг ганхах магадлалтай гэх байдлаар шахдаг зэрэг олон шалтгааны улмаас Хятадад үйлдвэрлэгдсэн хүнд даацын 10 том машиныг батлагдсан төсөвтөө багтаан авч, хөрс хуулалтад явуулсан юм.” гэж байсан. Тэгэхээр нэгэнтээ хариуцлага ярьж байгаа бол гүйцэтгэгчээс гадна зөвлөж зааварласан нөхдүүдэд ч хариуцлага хүлээлгэх ёстой гэсэн ойлголт эндээс гарч ирж байгаа юм. Тодруулбал, энэ хэрэгт Б.Энэбишийг ганцааранг нь бус өмнөх  болоод өдгөөгийн эрх баригчдын аль алийг шалгах л учиртай гэж ойлгогдож байна л даа.

Б.Билэгт